۲۱۱٫ir _مصرف قرص ضد بارداری یکی از روش‌های متداول پیش گیری از بارداری است، مصرف طولانی مدت این دارو ها گاهی عوارض ناخواسته ای ایجاد می کند. این عوارض اکثرن خفیف است و تهدید بر سلامتی به شمار نمی رود و با تغییر میزان و روش مصرف میتوان آن ها را تخفیف داد.
این علائم به شرح زیر است
عوارض ناشی از استروژن قرص‌ها:
تهوع،حساسیت سینه‌ها،احتباس مایع، افسردگی، خواب‌آلودگی و تغییرات خلقی.عوارض ناشی از پروژسترون قرص‌ها: افزایش وزن، آکنه و عصبی شدن.
افزایش تشکیل سنگ کیسه صفرا نیز گزارش شده است.در موارد زیر مصرف قرص‌های ضدبارداری ممنوع است:
این علائم به شرح زیر است
عوارض ناشی از استروژن قرص‌ها:
تهوع،حساسیت سینه‌ها،احتباس مایع، افسردگی، خواب‌آلودگی و تغییرات خلقی.عوارض ناشی از پروژسترون قرص‌ها: افزایش وزن، آکنه و عصبی شدن.
افزایش تشکیل سنگ کیسه صفرا نیز گزارش شده است.در موارد زیر مصرف قرص‌های ضدبارداری ممنوع است:
* سابقه وجود لخته خون در رگ‌ها و ریه و نارسایی قلبی،
* بیماری عروق مغز یا قلب،
* فشار خون درمان نشده،
* دیابت با عوارض عروقی،
* سن بالای ۳۵ سال به همراه مصرف سیگار،
* تومور‌های وابسته به استروژن،
* سرطان پستان،
* خونریزی زنانه غیرطبیعی که تشخیص داده نشده،
* تومور پرولاکتینومای هیپوفیز،
* حاملگی ثابت شده یا مشکوک،
* بیماری کبدی فعال،
* سوءجذب روده‌ای،
* مصرف قرص ریفامپین.
در موارد زیر مصرف قرص بلامانع است:
سابقه فشار خون ناشی از حاملگی، واریس عروق سطحی، سابقه بیماری کبدی با وجود آنزیم‌های طبیعی، بیماری سلول داسی شکل و روی هم افتادگی بدون علامت دریچه میترال قلب.
در موارد زیر مصرف قرص بلامانع است:
سابقه فشار خون ناشی از حاملگی، واریس عروق سطحی، سابقه بیماری کبدی با وجود آنزیم‌های طبیعی، بیماری سلول داسی شکل و روی هم افتادگی بدون علامت دریچه میترال قلب.
موارد احتیاط در مصرف قرص:
سردرد میگرنی، قاعدگی با فواصل زیاد و افسردگی.
سردرد میگرنی، قاعدگی با فواصل زیاد و افسردگی.
فواید جانبی قرص‌ها:
کاهش بروز کیست‌های تخمدانی، سرطان تخمدان، درد قاعدگی، سرطان رحم، بیماری خوش خیم پستان، خونریزی قاعدگی، کاهش بروز عفونت‌های ناشی از مقاربت، آرتریت روماتوئید، حاملگی نابجا و پوکی استخوان.
کاهش بروز کیست‌های تخمدانی، سرطان تخمدان، درد قاعدگی، سرطان رحم، بیماری خوش خیم پستان، خونریزی قاعدگی، کاهش بروز عفونت‌های ناشی از مقاربت، آرتریت روماتوئید، حاملگی نابجا و پوکی استخوان.
نکات قابل توجه در بعضی بیماری‌ها
سرطان رحم: در خانم‌هایی که حداقل یک‌سال قرص مصرف کرده‌اند،حدود۵۰ درصد کاهش خطر ابتلا به سرطان رحم دیده شده که حداقل تا۱۰ سال بعد از قطع مصرف قرص باقی می‌ماند،البته این اثر حفاظتی برای خانم‌هایی که سابقه زایمان ندارند،بیشتر است.
سرطان رحم: در خانم‌هایی که حداقل یک‌سال قرص مصرف کرده‌اند،حدود۵۰ درصد کاهش خطر ابتلا به سرطان رحم دیده شده که حداقل تا۱۰ سال بعد از قطع مصرف قرص باقی می‌ماند،البته این اثر حفاظتی برای خانم‌هایی که سابقه زایمان ندارند،بیشتر است.
سرطان تخمدان:
مصرف قرص برای حداقل ۶ ماه، اثر حفاظتی خود را گذاشته و تا حدود ۱۰ سال بعد از قطع مصرف باقی خواهد ماند. این کاهش در میزان بروز سرطان تخمدان فقط در مصرف‌کنندگانی است که کمتر از ۴ فرزند دارند.
مصرف قرص برای حداقل ۶ ماه، اثر حفاظتی خود را گذاشته و تا حدود ۱۰ سال بعد از قطع مصرف باقی خواهد ماند. این کاهش در میزان بروز سرطان تخمدان فقط در مصرف‌کنندگانی است که کمتر از ۴ فرزند دارند.
حاملگی بعد از قطع مصرف قرص:
تقریبأ ۲۰ درصد از خانم‌هایی که مصرف قرص را قطع کرده‌اند بعد از حدود ۶ ماه تأخیر، امکان باروری یافته و بعد از گذشت یک‌سال از نظر میزان باروری، سقط‌های خودبه‌خود، اختلالات کروموزومی در جنین و نقایص تولد در شرایط عادی خواهد بود.مصرف قرص‌های ترکیبی بعد از زایمان، میزان ترشح شیر مادر را کاهش می‌دهد، اما بر کیفیت آن تأثیری ندارد. فرآورده‌های محتوی فقط پروژستین، میزان شیر را کاهش نمی‌دهند و استفاده از آنها برای مادران شیردهی که می‌خواهند قرص مصرف کنند، تجویز می‌شود.
تقریبأ ۲۰ درصد از خانم‌هایی که مصرف قرص را قطع کرده‌اند بعد از حدود ۶ ماه تأخیر، امکان باروری یافته و بعد از گذشت یک‌سال از نظر میزان باروری، سقط‌های خودبه‌خود، اختلالات کروموزومی در جنین و نقایص تولد در شرایط عادی خواهد بود.مصرف قرص‌های ترکیبی بعد از زایمان، میزان ترشح شیر مادر را کاهش می‌دهد، اما بر کیفیت آن تأثیری ندارد. فرآورده‌های محتوی فقط پروژستین، میزان شیر را کاهش نمی‌دهند و استفاده از آنها برای مادران شیردهی که می‌خواهند قرص مصرف کنند، تجویز می‌شود.
یکی از شایع‌ترین و پراستفاده‌ترین روش‌های جلوگیری از حاملگی در جهان، قرص‌های جلوگیری از بارداری است. دلیل محبوب بودن این قرص‌ها مؤثر بودن، بی‌خطر بودن و همین‌طور قابل برگشت بودن روش جلوگیری است.
قرص‌ها فواید دیگری غیر از جلوگیری از حاملگی هم دارند مثل کاهش دردهای پریود، کاهش خطر سرطان تخمدان و آندومتر، کاهش خطر بیماری‌های خوش‌خیم پستان و کیست‌های تخمدان، بهبود هیرسوتیسم، کاهش ابتلا به کم‌خونی فقر آهن و… اما در کنار آن عوارض و مشکلاتی را نیز برای فرد ممکن است ایجاد کند.
عوارض جانبی این قرص‌ها دارای طیف وسیعی است ولی معمولا این عوارض آنقدرها مشکل‌زا نیستند. این عوارض بسته به نوع داروی مصرفی متفاوت است.
توجه داشته باشید با انتخاب داروی مناسب و استفاده صحیح از آن میتوان جلوی بسیاری از عوارض را گرفت. ۱۰ عارضه زیر مهم‌ترین مشکلات ناشی از مصرف قرص‌های پیشگیری از بارداری است:
۱۰ مشکل
ایجاد لخته در عروق: ایجاد لخته خون در وریدهای عمقی پا یکی از جدی‌ترین مشکلات مصرف‌کنندگان این قرص‌هاست. زنان مصرف‌کننده این قرص‌ها ۳ تا ۶ برابر بیشتر از زنان دیگر دچار این مشکل می‌شوند البته توجه کنید احتمال بروز این مشکل در زنان ۱۵ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر در یک سال است. لخته شدن خون در وریدها بیشتر در افراد سیگاری و مبتلا به اختلالات انعقادی خون دیده می‌شود.
ایجاد لخته در عروق: ایجاد لخته خون در وریدهای عمقی پا یکی از جدی‌ترین مشکلات مصرف‌کنندگان این قرص‌هاست. زنان مصرف‌کننده این قرص‌ها ۳ تا ۶ برابر بیشتر از زنان دیگر دچار این مشکل می‌شوند البته توجه کنید احتمال بروز این مشکل در زنان ۱۵ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر در یک سال است. لخته شدن خون در وریدها بیشتر در افراد سیگاری و مبتلا به اختلالات انعقادی خون دیده می‌شود.
تغییرات وزن: مصرف دارو در طولانی‌مدت باعث افزایش وزن به میزان یک تا ۲ کیلوگرم می‌شود. این افزایش وزن به دلیل تجمع مایعات در بدن و افزایش اشتها بوده و با ورزش و رژیم غذایی بهبود می‌یابد. البته هنگام شروع مصرف دارو وزن اندکی کاهش می‌یابد.
لکه‌بینی و خونریزی بین قاعدگی‌ها: این مشکل معمولا ظرف ۲ تا ۳ ماه بهبود می‌یابد در غیر اینصورت در روزهای لکه‌بینی ۲ قرص خورده شده و ۲ روز پس از پایان لکه‌بینی به یک قرص تبدیل شود.
سردرد: سردردهای خفیف گاهی در اثر استفاده از این داروها دیده می‌شود که با مسکن معمولی قابل رفع است. در موارد نادر اگر سردردهای شدید و سردردهای همراه با فشارخون بالا، علائم عصبی یکطرفه یا اختلالات بینایی رخ دهد، باید بلافاصله پیگیری و درمان شود.
حالت تهوع یکی از عوارض شایع و اذیت‌کننده این داروهاست. البته حالت تهوع معمولا به آن اندازه شدید نیست که منجر به استفراغ شود. برای کاهش آن نیز باید قرص‌ها را با غذا و قبل از خواب مصرف کرد. وعده‌های غذایی را کم‌حجم و در دفعات زیاد صرف نموده و ویتامین ب۶ مصرف کرد.
افزایش فشارخون: گفته می‌شود این قرص‌ها تا حدودی باعث افزایش فشارخون می‌شوند. فشارخون بالا در زنانی که این قرص‌ها را مصرف می‌کنند با افزایش سن و مدت زمان مصرف افزایش می‌یابد. قرص‌های ضدبارداری ترکیبی دارای پروژسترون هستند. پروژسترون باعث فشارخون بالا می‌شود. در صورت مصرف این قرص‌ها باید فشارخون به صورت دوره‌ای و منظم کنترل شود. البته این عارضه در داروهای نسل جدیدتر کمتر مشاهده می‌شود.
ایجاد سرطان: در مورد سرطان‌زا بودن این داروها سال‌هاست که بحث می‌شود. آنچه مسلم است این داروها احتمال ابتلا به سرطان تخمدان و سرطان آندومتر (لایه مخاطی رحم) را کم می‌کند. در مورد خطر ایجاد سرطان پستان تحقیقات زیادی انجام شده که نتایج متفاوتی به همراه داشته است. برخی از آنها این داروها را بی‌تأثیر و برخی مؤثر می‌دانند. ازاین‌رو توصیه می‌شود همه زنان خودشان معاینه ماهانه پستان انجام دهند و در صورت لمس توده یا احساس تغییر در بافت پستان حتما به پزشک مراجعه کنند.
مشکلات پوستی: در بعضی موارد دیده شده با شروع مصرف این داروها، آکنه و جوش‌های صورت افزایش می‌یابند. این مشکل پس از مدتی بهتر می‌شود. در تعداد اندکی از زنان افزایش رشد موی صورت دیده می‌شود، البته در مجموع این قرص‌ها باعث کاهش موی صورت و بدن می‌شوند. گاهی دیده شده پس از مصرف دارو تیرگی پوست بخصوص در لب تحتانی، زیر چشم‌ها و پیشانی ایجاد می‌شود. البته این مشکلات بیشتر مربوط به داروهای حاوی پروژسترون‌های قدیمی دیده می‌شود.
تغییر خلق‌وخو: تغییر خلق‌وخو نیز همچون مشکلات پوستی از جمله عوارض ناشایع این داروها محسوب می‌شود. با مصرف این قرص‌ها گاهی فرد دچار افسردگی و بی‌حوصلگی می‌شود. ورزش و خواب کافی در رفع این علایم مؤثر است.
افزایش کلسترول خون: تغییر چربی‌های خون بستگی به نوع قرص دارد. با مصرف قرص‌های پروژسترونی احتمال کاهش کلسترول خوب و افزایش کلسترول بد خون وجود دارد که آن را ناشی از کاهش استروژن می‌دانند. استروژن موجود در این قرص‌ها باعث افزایش کلسترول خوب و کاهش کلسترول بد و افزایش سطح تری‌گلیسیرید می‌شود.
Tagged استروژن, انواع قرص های ضد بارداری, بارداری, جنین, حاملگی, خونریزی لکه بینی قاعدگی, دیابت, سرتان, سرطان تخمدان, طریقه مصرف قرص ضد بارداری, عادت ماهانه, عوارض جانبی قرص ضد بارداری, عوارض قرص ضد بارداری, فشار خون, قاعدگی, قرص, قرص ضد بارداری, موارد منع مصرف قرص ضد بارداری, هورمون, پروژسترون, پیش گیری از حاملگی, چربی خون
انواع قرص های ضد بارداری
۲۱۱٫ir _استفاده از روش های هورمونی پیشگیری از بارداری از سال ۱۹۶۰ شروع شد. این روش ها به صورت خوراکی، تزریقی و کاشتنی وجود دارند. روش های خوراکی، ترکیبی از استروژن و پروژستین و یا به صورت پروژستین محض (minipill) هستند.
انواع قرص های پیشگیری از بارداری شامل موارد زیر است:
۱- قرص های ترکیبی:
اکثر قرص های ضد بارداری خوراکی حاوی یک استروژن و یک پروژستین در مقادیر مختلف هستند که به این قرص ها، مختلط یا مرکب می گویند که به دو شکل زیر وجود دارند:
الف)قرص منو فازیک(یک مرحله ای):
میزان هورمون در این ترکیب در تمام دوره ثابت است.
قرص های مرکب موجود در ایران عبارتند از:
- LD یا Low dose : در هر بسته تعداد ۲۱ قرص زرد رنگ قرار دارد.
- HD یا High dose : در هر بسته تعداد ۲۱ عدد قرص سفید رنگ قرار دارد. میزان استروژن موجود در این قرص ها بالاتر از میزان آن در LD است.
ب)قرص هایی مولتی فازیک:
میزان هورمون در این ترکیب در طول دوره متغیر است و به نام های بی فازیک و تری فازیک (قرص های سه مرحله ای ) شناخته می شوند. هدف از تولید این ترکیبات، کاهش مقدار پروژستین کل مصرفی در هر سیکل، بدون از بین رفتن اثر قرص های ضد بارداری است. کاهش دوز پروژستین با شروع یک دوز پایین پروژستین و سپس افزایش آن در بقیه ی سیکل ادامه می یابد.
این قرص ها در جلوگیری از حاملگی بسیار کارآمد هستند و به دلیل کاهش تغییرات متابولیک مربوط به پروژستین، عوارض جانبی آن کاهش می یابد.
در قرص های بی فازیک، میزان استروژن ثابت است و مقدار پروژستین در ۱۰ روز اول کم است و در ۱۱ روز دوم افزایش می یابد. اما در قرص های تری فازیک دوز استروژن ممکن است ثابت نگه داشته شود یا به طور موقت در بقیه دوره افزایش یابد.
با وجود این مزایا، فرآورده های تری فازیک معایب مشخصی نیز دارند. این معایب عبارتند از:
* سردرگمی به علت چند رنگ بودن (این قرص ها به رنگ های نارنجی، زرد و سفید هستند.)
* خونریزی یا لکه بینی در حین مصرف
* عدم انعطاف پذیری به علت مشکل بودن مصرف دوز دو برابر، در صورت فراموش کردن مصرف قرص.
با وجود این، حتی زنان نوجوان هم به خوبی این قرص ها را می پذیرند.
۲- قرص های متوالی یا پی در پی
این قرص ها شامل دو نوع قرص در هر بسته بندی هستند یک نوع آنها شامل استروژن خالی است که از روز پنجم قاعدگی به مدت ۱۶-۱۵ روز مصرف می شود.
از مزایای این قرص ها تشابه هورمونی آن با فیزیولوژی طبیعی است و میزان موفقیت آن ۹۹- ۹۸ درصد بوده است.
۳- قرص های Minipill
این قرص ها فقط پروژستین دارند که روزانه مصرف می شوند. در این نوع قرص، قطع مصرف آن وجود ندارد و در دوران شیردهی و در مواردی که منع مصرف قرص های ترکیبی وجود دارد، مفید است.
زهره محمودی- کارشناس ارشد مامایی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر