رنگینکمـان ایــران: نوامبر 2011

مهندسی بهره برداری نفت

مطالعه قبلی انجام شده در میدان تابناک در سال 1381 با استفاده از اطلاعات یک حلقه چاه انجام پذیرفت و براساس آن برنامه توسعه میدان با حفاری 12 حلقه چاه در فاز اول و 18 حلقه چاه در فاز دوم انجام و میزان تولید روزانه از این میدان یک هزار و 400 میلیون فوت مکعب در نظر گرفته شد.

وی افزود: نتیجه مطالعات انجام شده باعث افزایش دو برابری حجم برآورده شده در مدل زمین‌شناسی می‌شود که بیانگر عدم دقت در تعریف صحیح مرزهای محدود کننده میدان و مساحت واقعی مخزن تابناک است.
مدیرعامل نفت مناطق مرکزی بررسی احتمال گسترش میدان به سمت شمال شرق و شمال غرب، اتصال احتمالی میدان به عسلویه شرقی و دیگر پتانسیل‌های هیدروکربوری ناشناخته اطراف جهت توضیح افزایش گاز در جای میدان با انجام لرزه نگاری‌های تکمیلی در گستره وسیعتر میدان و اطراف آن و حفاری چاه‌های توصیفی در مرزهای محدود کننده فعلی مخزن (دامنه‌ها و دماغه‌های مخزن) برای تعیین دقیق‌تر منحنی‌های همترازی از پیشنهادات مطالعه انجام شده تاکنون دانست.
براساس این گزارش، میدان گازی تابناک در جنوب غربی استان فارس و در نزدیکی شهرستان لامرد قرار دارد. از سال 1383 این میدان در حال تولید می‌باشد و در حال حاضر 32 حلقه چاه تولیدی دارد.

مطالعه میادین نفتی ریگ ، شوروم و دودرو

بر اساس مطالعه انجام شده تولید نفت از میادین شوروم،ریگ و دودرو روزانه 30 هزار بشکه است.
فکور برنامه های توسعه میدان را در دو مرحله ذکر کرد و افزود: برنامه توسعه میدان با توجه به مطالعه انجام شده در دو فاز ارزیابی و توسعه تکمیلی انجام خواهد شد. به گفته ی وی به منظور کاهش ریسک اقتصادی قبل از توسعه کامل میادین، فاز ارزیابی تولید از میادین اجرا خواهد شد. در فاز ارزیابی تعمیر و تکمیل دو حلقه چاه از میدان شوروم و دو حلقه چاه میدان ریگ با هدف آزمایشات گسترده مخزنی برنامه ریزی شده است.
فکور افزود: در این فاز تولید از میادین با نصب پمپ درون چاهی و تاسیسات بهره برداری موقت با تولید هشت هزار بشکه در روز به مدت دو سال انجام خواهد شد.
همچنین لرزه نگاری میادین با هدف رفع ابهامات ساختمانی مدنظر است. همچنین 13 حلقه چاه جدید به منظور تخلیه طبیعی و تزریق گاز و 26 حلقه چاه تعمیری (تزریقی و تولیدی ) حفاری می شود.
بر اساس این گزارش،این میادین با حفر اولین چاهها در آنها در سالهای 1345، 1349 و 1347 کشف شدند. این میادین در کوههای زاگرس مرکزی و در فاصله تقریبی 80 کیلومتری شمال غربی یاسوج و 185 کیلومتری جنوب غربی اصفهان قرار دارند. در مجموع 17 حلقه چاه بین سالهای 1345 تا 1353 شمسی در این میادین حفاری شده است.

تزريق گاز پيش شرط توسعه ميادين نفتي است

تمامي پروژه هاي جديد به مسائل مربوط به تزريق گاز و روش هاي ازدياد برداشت توجه شده به گونه اي كه مي توان گفت ؛ تزريق گاز پيش شرط توسعه ميادين نفتي است.

مدير هماهنگي و نظارت بر توليد نفت و گاز شركت ملي نفت ايران، در گفت و گو با خبرنگار پايگاه اطلاع رساني شركت ملي نفت ايران بر اهميت تزريق گاز و آب به مخازن نفتي به منظور حفظ توليد صيانتي و افزايش ضريب بازيافت نفت از مخازن ، در راستاي سياست هاي ابلاغي وزرات نفت تاكيد كرد و گفت: به منظور حفظ تداوم توليد و دسترسي به سقف تعيين شده از سوي وزارت نفت بايد به اين امر توجه ويژه شود.
وي با بيان اينكه در تمامي پروژه هاي جديد به مسائل مربوط به تزريق گاز و روش هاي ازياد برداشت توجه شده است اظهار داشت: به عنوان مثال در طراحي اوليه توسعه ميدان نفتي دارخوين، بحث تزريق گاز در نظر گرفته شده به طوري كه از همان ابتدا به ازاي توليد هر واحد نفتي، همزمان تزريق گاز انجام مي شود.
جباري با بيان اينكه تزريق گاز به ميادين نفتي در اولويت كاري مديريت نظارت بر توليد نفت و گاز قرار دارد اظهار داشت: هم اكنون در ميادين مارون، كرنج، پارسي، آغاجاري، گچساران، بي بي حكميه، كوپال، هفتگل، درود (تزريق آب و گاز) و دارخوين، پروژه تزريق گاز فعال داريم.

مطالعه ميدان گازي آغار پايان يافت

مطالعه ميدان گازي آغار با هدف بروزنگهداري مدل هاي مطالعاتي قبلي ، لحاظ نمودن اطلاعات جديد (اطلاعات چاه 13 و 14 آغار) و بررسي و تكميل مطالعات قبلي با تفسير وارزيابي نمودارهاي پتروفيزيكي ، مدلسازي شكستگيها با سرپرستي اداره مطالعات مخازن وتيم نظارتي مديريت امور فني به مشاور واگذار و مطالعه آن پس از چهار سال به پايان رسيد.

فكور مدير عامل شركت نفت مناطق مركزي ايران ، عمده نتيجه مطالعه انجام شده افزايش حدود 40 درصدي گاز درجاي ميدان دانست و افزود : با لحاظ نمودن كوهانك مياني بدليل ارزيابي دوباره پارامترهاي پتروفيزيكي مورد استفاده در مطالعات قبلي و همچنين بكارگيري نتايج اطلاعات مغزه چاه آغار - 13 در اين ارزيابي مي باشد .

مهندس فكور از بازيافت نهايي بيش از 71 درصدي گاز اين ميدان خبر داد و تصريح كرد: در سناريوي تخليه طبيعي با توجه به محدوديت فشار سرچاهي ميزان بازيافت نهائي 7/34 درصد و سقف توليد 22 ميليون متر مكعب در روز تا سال 1402 حفظ مي گردد و با راه اندازي كمپرسور در سال 1402 ، ميزان بازيافت نهائي در انتهاي توليد ميدان به 5/71 درصد مي رسد.

وي مطالعات انجام شده در اين راستا را شامل اين موارد برشمرد و خاطر نشان كرد : انجام حفاري جهت حفظ سقف توليد و افزايش بازيافت، انجام آزمايشات دوره اي استاتيك ،حفاري توصيفي در ستيغ مياني مخزن ، افزايش مرحله اي دبي توليدي PGC ميدان تا سقف 30 ميليون متر مكعب در روز و سناريوي بهينه پس از انجام محاسبات اقتصادي بكارگيري كمپرسور و زدن 6 حلقه چاه توليدي جديد جهت رسيدن به سقف توليد 30 ميليون متر مكعب در روز مي باشد.

به گزارش روابط عمومي شركت نفت مناطق مركزي ايران ، ميدان گازي آغار در 120 كيلومتري جنوب شرقي شيراز و 35 كيلومتري جنوب غربي فيروزآباد در استان فارس قرار دارد. اين ميدان از لحاظ ساختماني از سه كوهانك شرقي ، مياني و غربي تشكيل شده است. بالا آمدگي شرقي را مي توان ساختمان اصلي ميدان آغار دانست كه وجود گاز در آن در سال 1351 با حفر اولين چاه اكتشافي توسط شركت اگوكو كشف شد و تاكنون 14 حلقه چاه در آن حفاري شده است. سازندهاي دشتك و كنگان و دالان در ميدان آغار گازده مي باشند. از ميدان از دي 1377 آغاز شده است.

توسعه 2 میدان نفتی در خلیج فارس

مدیر عامل شرکت نفت فلات قاره ایران با تشریح آخرین وضعیت طرح توسعه میادین نفتی رسالت و رشادت از افزایش بیش از 120 هزار بشکه تولید نفت ایران در خلیج فارس با توسعه این دو میدان دریایی خبر داد.

زیرکچیان زاده در گفتگو با خبرنگار پانا نیوز درباره آخرین وضعیت طرح توسعه میدان نفتی رشادت با بیان اینکه در حال حاضر جکت (پایه سکو) این میدان نفتی در خلیج فارس نصب شده است، گفت: همزمان با نصب این سازهای نفتی حفاری چاههای این میدان با استقرار یک دستگاه جک آپ دریایی آغاز شده است.

مدیر عامل شرکت نفت فلات قاره ایران با تاکید بر اینکه بر اساس برنامه زمان بندی تا پایان فروردین ماه 1390 باید در مجموع 12 حلقه چاه توسعه ای در میدان نفتی رشادت حفاری شود، تصریح کرد: از سوی دیگر پیش بینی می شود نیمه نخست سال آینده خطوط لوله زیر دریایی این میدان نفتی هم در مدار بهره برداری قرار گیرد.

وی با اعلام اینکه با توسعه این میدان در مجموع تولید نفت خام ایران در خلیج فارس 75 هزار بشکه در روز افزتیش می یابد، بیان کرد: در مجموع برای طرح توسعه میدان نفتی رشادت حفاری 30 حلقه چاه شامل 10 حلقه چاه تزریق آب و 18 حلقه چاه تولید نفت در دستور کار قرار گرفته است.
میدان نفتی رشادت (رستم) در سـال 1345 (1965میلادی) در فـاصـله 110 کیلومتری جنوب غربی جزیره لاوان در آبهای خلیج فارس کشف شد و شرکت نفت ایران و ایتالیا (IMINICO) توسعه این میدان را آغاز کرد.

این میدان نفتی از نظر زمین شناسی از سه لایه نفتی شعیبا، عرب و میشریف تشکیل شده است که هم اکنون بیشترین نفت آن در لایه شعیبا قرار دارد، اما هم اکنون از هر سه لایه نفت با درصد آب بالا و گاز پایین، نفت خام تولید می شود.

پیش بینی می شود با حفاری 33 حلقه چاه و ساخت سکوهای رشادت سه، چهار و هفت، تولید نفت سبک از این میدان از سال 1347 آغاز شد؛ نفت مرغوب این میدان با درجه ای پی آی 36 در بازارهای بین المللی مشتریان زیادی دارد.

طرح توسعه میدان نفتی رسالت در خلیج فارس

این مقام مسئول در ادامه در خصوص طرح توسعه میدان نفتی رسالت، توضیح داد: هدف از طرح توسعه این میدان نفتی افزایش 46 هزار بشکه ای تولید نفت خام در منطقه خلیج فارس خواهد بود.

زیرکچیان زاده با یادآوری اینکه در شرایط فعلی طرح توسعه این میدان نفتی مطابق با برنامه زمان بندی در حال انجام است، تاکید کرد: در مجموع با توسعه میادین رسالت و رشادت تولید نفت ایران در منطقه عملیاتی لاوان به دو برابر افزایش می یابد.

مدیر عامل شرکت نفت فلات قاره ایران پیشتر از اجرای طرح توسعه میدان نفتی رسالت با مشارکت شرکتهای آمونای مالزی، کاسل چین و شرکت فراساحل نفت چین خبر داده بود.
میدان رسالت در سال 1969 میلادی کشف و در سال 1970 میلادی به بهره برداری رسید. این میدان نفتی در فاصله حدود 90-85 کیلومتری جزیره لاوان و در خلیج فارس قرار گرفته است.

میدان نفتی رسالت در حدود 25 کیلومتری جنوب غربی میدان رشادت واقع است. میدان رسالت شامل چهار مخزن میشریف، شعیبا، عرب بی و عرب سی می باشد. تاکنون در این میدان 14 حلقه چاه حفر شده است. از عمده ترین موانع تولید از این چاه ها تولید آب و افت فشار جریانی آنها می باشد.

مجموعه سکوی رسالت از سه سکوی متصل به هم تشکیل شده است که شامل سکوی حفاری، سکوی بهره برداری و بخش های مسکونی و کارگاه ها می باشند. نفت تولید سکوی رسالت در بین راه با خط لوله نفت تولید سکوی رشادت مخلوط شده و با هم به جزیره لاوان ارسال می شود.

مطالعه ميدان گازي كنگان به پايان رسيد

مطالعه ميدان گازي كنگان به منظور بروز نگهداري ميدان و با هزينه اي حدود 600 ميليون تومان در سال 1385 به مشاور مطالعاتي واگذار و امسال به اتمام رسيد.

فكور، مدیر عامل شرکت نفت مناطق مرکزی ایران در رابطه با اقدامات صورت گرفته در اين رابطه بيان داشت : نتايج حاصل از اين مطالعه بيانگر افت فشار مخزن معادل 1300 پام در طي سالهاي بهره برداري بود كه با توجه به حداقل فشار مورد نياز پالايشگاه جم ، اين مهم بعد از سال 1390 بدون نصب ايستگاه تقويت فشار با مشكل مواجه شده و در نتيجه شاهد افت شديد توليد از ميدان كنگان خواهيم بود.

در اين راستا و بر اساس نتايج مدل شبيه ساز ساخته شده، توليد به روش تخليه طبيعي با سقف توليد 68 ميليون متر مكعب در روز تنها تا سال 1390 ادامه داشته و حفاري چاههاي جديد نيز كمكي به حفظ سقف توليد نخواهد نمود .

ميزان بازيافت نهائي در اين حالت معادل62 درصد مي باشد . با نصب كمپرسور ، ميزان نگهداشت سقف توليد مذكور به مدت 5/5 سال افزايش يافته و همچنين ميزان بازيافت نهائي به 78 درصد خواهد رسيد.

نقش مطالعات مخازن در افزایش بازیافت ثانویه مخازن نفتی

مهندس کریم زبیدی با بیان این مطلب به تشریح جزییات وظایف این معاونت پرداخت و گفت: بررسی فنی مطالعات صورت گرفته توسط شرکت های تابعه شرکت ملی نفت ایران در مواردی مانند اکتشاف، زمین شناسی، مهندسی مخزن، مهندسی نفت و مهندسی فرایند، بر عهده معاونت بررسی طرح های منابع هیدروکربوری است.

وی تصریح کرد: از آنجا که نتایج مطالعات شرکت های تابعه شرکت ملی نفت ایران، در اختیار هیات مدیره قرار می گیرد و طی مراحل آتی، بودجه ای به آنها اختصاص داده می شود، بنابراین لازم است این مطالعات پیش از ارجاع به هیات مدیره، مورد کارشناسی و بررسی معاونت هیدروکربوری قرار گیرد تا ابهامات احتمالی آن رفع شود.

زبیدی با بیان اینکه معاونت بررسی طرح های منابع هیدروکربوری پس از بررسی های فنی و تجزیه و تحلیل مطالعات انجام شده، بعضا با هدف رفع ابهامات احتمالی، جلساتی را با حضور نمایندگان شرکت های مربوطه برگزار می کند، اضافه کرد: نتایج مطالعات مخازن شرکت ها، گاهی نشان دهنده عدم استفاده از روش EOR یا IOR مناسب است در حالیکه استفاده درست از این روش ها، به افزایش ضریب بازیافت مخازن منجر خواهد شد.

وی همچنین تکمیل اطلاعات شرکت ها را امری ضروری دانست و متذکر شد: شرکت ها باید مطالعات خود را به خصوص در زمینه مهندسی مخازن، با تکیه بر اطلاعات کافی به انجام رسانند چرا که اگر اطلاعات کافی از مخزن در دست نباشد، نمی توان به نتایج این مطالعات کاملا اطمینان داشت و نمی توان پروژه های کلان را در مخزن پیاده کرد.

زبیدی، هزینه بر بودن تکمیل اطلاعات را در بعضی موارد، مورد اشاره قرار داد و گفت: گاهی اوقات به دست آوردن اطلاعات تکمیلی در ارتباط با یک مخزن، نیازمند حفاری چند حلقه چاه است که هزینه هایی را برای شرکت ها به همراه دارد اما در عین حال باید توجه کرد که عمده مخازن ما شکافدار هستند و بدون در اختیار داشتن اطلاعات کافی، نمی توان بهترین روش ازدیاد برداشت را برای آنها انتخاب کرد و به کار گرفت.

معاون منابع هیدروکربوری مدیریت برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران، از کمک این معاونت به شرکت های تابعه شرکت ملی نفت ایران جهت رفع نواقص احتمالی خبر داد و افزود: اگر سازمان های مهندسی مخازن و یا مهندسی فرایند شرکت های مذکور به دلیل مواجهه با مشکلات گوناگون، نتوانند مطالعات دقیق و جامعی را تهیه کنند، این معاونت، بخش مربوطه را کمک می کند و اجازه نمی دهد اطلاعات به صورت خام و پردازش نشده، بیرون آید.

زبیدی، ضرورت نظارت شرکت ها بر کار پیمانکارن را مورد تاکید قرار داد و با بیان اینکه نباید تنها به نتایج کار پیمانکاران اکتفا کرد، اذعان داشت: شرکت ها باید بخش مهندسی مخازن و نفت خود را بیش از پیش تقویت کنند و بر نتایج مطالعات پیمانکاران، خود به صورت جداگانه نظارت داشته باشند.

وی، تهیه گزارش از آمار ذخایر هیدروکربوری کشور را از جمله دیگر وظایف مهم و حساس معاونت بررسی طرح های منابع هیدروکربوری اعلام کرد و توضیح داد: این معاونت با اخذ اطلاعات شرکت ها در حوزه ذخایر هیدرو کربوری و انجام تجزیه و تحلیل، نسبت به تهیه کتابچه آمار ذخایر هیدروکیربوری کشور اقدام می کند.

زبیدی ادامه داد: این کتابچه که به صورت سالانه منتشر می شود، منبع اطلاعاتی قوی است که با استناد به آن می توان در ارتباط با حجم ذخایر قابل استحصال، موجودی نفت و گاز ، پتانسیل های موجود در میادین نفتی و گازی و موارد بسیاری دیگر اطلاعات کسب کرد.

پیگیری توسعه میادین مشترک از دیگر مواردی بود که زبیدی از آن، به عنوان یکی از وظایف اصلی معاونت هیدروکربوری یاد کرد و خاطرنشان ساخت: در این راستا، پروژه های مربوط به توسعه میادین مشترک در اولویت رسیدگی معاونت هیدروکربوری قرار دارد.

تصویری/ سنگ های شیلی

یکی از سنگ های منشا نفتی در حوضه رسوبی زاگرس سازنده شیلی (Shale) پابده است. این سازند (رسوبات سنگ شده با خصوصیات مشترک سنگ شناسی) از نظر سنگ شناسی از شیل (سنگ ریز دانه)، مارن های آبی و ارغوانی (نوعی سنگ رسی که معمولا در خود فسیل های میکروسکوپی دارد)، شیل های خاکستری و تیره رنگ و لایه های نازک آهک رسی تشکیل شده است که در زیر سنگ مخزنی آسماری(سازند آسماری غنی ترین مخزن نفتی ایران، خاورمیانه و یکی از غنی ترین مخازن کربناته جهان) قرار می گیرد.

تصویر میکروسکوپی از انیدریت قاعده آسماری

تناوبی از شیل، مارن و آهک رسی در راس سازند پابده ، یال حنوبی تاقدیس بنگستان (تنگه چال باغ) ،شهرستان بهبهان، خوزستان.

تصویری/ سنگ های شیلی
یکی از سنگ های منشا نفتی در حوضه رسوبی زاگرس سازنده شیلی (Shale) پابده است. این سازند (رسوبات سنگ شده با خصوصیات مشترک سنگ شناسی) از نظر سنگ شناسی از شیل (سنگ ریز دانه)، مارن های آبی و ارغوانی (نوعی سنگ رسی که معمولا در خود فسیل های میکروسکوپی دارد)، شیل های خاکستری و تیره رنگ و لایه های نازک آهک رسی تشکیل شده است که در زیر سنگ مخزنی آسماری(سازند آسماری غنی ترین مخزن نفتی ایران، خاورمیانه و یکی از غنی ترین مخازن کربناته جهان) قرار می گیرد.

دور نمایی از سازند شیلی (Shale) پابده در یال شمالی تاقدیس منگشت، روستای چهارده ایذه، خوزستان.

نمایی نزدیک از سازند شیلی پابده در یال شمالی تاقدیس منگشت. روستای چهارده ایذه، خوزستان.
دور نمایی از سازند شیلی پابده در یال حنوبی تاقدیس گورپی (تنگه پابده) در محل برش نمونه، شهرستان لالی، خوزستان.
نمایی نزدیک از سازند شیلی پابده در یال حنوبی تاقدیس گورپی (تنگه پابده) در محل برش نمونه، شهرستان لالی، خوزستان.
دور نمایی از سازندهای شیلی و مارنی پابده و گورپی در بین دو واحد آهکی بنگستان در زیر و آسماری در بالا، یال حنوبی تاقدیس بنگستان (تنگه چال باغ) ،شهرستان بهبهان، خوزستان.
نمایی از شیل و مارن های سازند پابده، یال حنوبی تاقدیس بنگستان (تنگه چال باغ) ،شهرستان بهبهان، خوزستان.
تناوبی از شیل، مارن و آهک رسی در راس سازند پابده ، یال حنوبی تاقدیس بنگستان (تنگه چال باغ) ،شهرستان بهبهان، خوزستان.

نمایی نزدیک از انیدریت قاعده آسماری به رنگ سفید در یال جنوبی تاقدیس (لایه سنگی که جهت چینش به سمت بالا محدب است) بنگستان در استان خوزستان. یک افق انیدریتی در قاعده سازند آسماری در ناحیه فروافتادگی دزفول معروف به انیدریت قاعده آسماری وجود دارد. رنگ این انیدریت در برون زدها (بخشی از سازند که به سطح زمین رسیده و بدون حفاری امکان دسترسی مستقیم به آن وجود دارد) سفید رنگ است.

تصویر میکروسکوپی از انیدریت قاعده آسماری. انیدریت قاعده آسماری بر خلاف رنگ سفید ظاهریش، در زیر میکروسکوپ دنیایی هزار رنگ دارد. مقیاس این تصاویر در گوشه راست، پایین مشخص است.

تصویر میکروسکوپی از انیدریت قاعده آسماری.
تصویر میکروسکوپی از انیدریت قاعده آسماری.

میزان افزایش ذخایر هیدروکربوری کشور

معاون منابع هیدروکربوری مدیریت برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران اعلام کرد: حجم ذخایر هیدروکربوری کشور با افزایش14.16 میلیارد بشکه ای، از 137.01 میلیارد بشکه معادل نفت خام در سال 87 به 151.17 میلیارد بشکه معادل نفت خام در سال گذشته رسید که این امر، نشان دهنده وضعیت مطلوب ذخایر هیدروکربوری کشور است.
به گزارش نفت نیوز، مهندس کریم زبیدی، با اشاره به حجم مناسب ذخایر هیدروکربوری کشور، از افزایش حجم این ذخایر خبر داد و گفت: توجه ویژه به بحث اکتشافات، به روزآوری مطالعات مخازن، بازنگری در تاسیسات فرایندی که برای مایعات گازی اعمال شده و شفاف سازی برخی ابهامات موجود در ارتباط با حجم ذخایر،از مهم ترین عوامل افزایش حجم دخایر هیدروکربوری به حساب می آیند.

وی افزایش 14.16 میلیارد بشکه ای حجم ذخایر هیدروکربوری کشور را مورد اشاره قرار داد و افزود: برای درک بهتر این رقم می توان گفت، 14.16 میلیارد بشکه معادل نفت خام افزایش ذخیره با توجه به متوسط ضرائب بازیافت، مانند کشف یک مخزن عظیم با حجم ذخایر هیدروکربوری درجا به میزان 50 میلیارد بشکه معادل نفت خام است.

زبیدی، تهیه گزارش آمار ذخایر هیدروکربوری کشور و انتشار آن در قالب کتابچه را از مهمترین مسئولیت های معاونت بررسی طرح های منابع هیدروکربوری اعلام و خاطر نشان کرد: این معاونت موظف است آمار هر سال را تا پیش از مهر ماه سال بعد از آن در قالب کتابچه آماده و منتشر سازد

نوشته شده در سه شنبه بیست و سوم فروردین 1390ساعت 12:41 توسط ابراهیم سلیمانی